زنبورداری اُرگانیک . عسل اُرگانیک

به نظر می آید اگرچه هیچ چیز طبیعی تر, خالص تر, سالم تر, پاک تر و شیرین تر از عسل وجود ندارد, ولی با این وجود از قدیم الایام تاکنون از چهار ویژگی طبیعی بودن, خالص بودن, پاک بودن, سالم بودن و شیرین بودن به عنوان معیارهای سنجش کیفیت عسل بهره گرفته شده است. امروزه هم تولید کنندگان, هم بازار و هم مصرف کنندگان, به دنبال تولید و مصرف عسل ارگانیک هستند.

در صنعت زنبورداری نیز نظیر آنچه در ۵۰ سال گذشته در بخش کشاورزی اتفاق افتاد, برای حل مشکلات مربوط به آفات و بیماری های زنبورها و همچنین برای پاسخگویی به نیاز روزافزون مصرف کنندگان, گرایش فزاینده ای به مصرف مواد شیمیایی ایجاد شده است ...

این رهیافت به همراه پدیده جهانی شدن تجارت, موجبات گسترش برخی آفات و بیماری های زنبور عسل نظیر کنه واروآ را فراهم ساخته اند و در نتیجه زنبورداران مجبورند برای کنترل آفات و بیماری ها, مقداری از مواد شیمیایی را در درون کندوها به کار گیرند که بخشی از این مواد شیمیایی به عسل تولیدی راه خواهد یافت.

زنبورداری ارگانیک, پدیده ی به ظاهر جدیدی به منظور مواجهه با تغییرات جهانی مدیریت زنبورداری و به ویژه گسترش آفات و بیماری ها و کنترل آن ها می باشد. امروزه گرایش به سمت روش های زنبورداری ارگانیک در کشورهای مختلف ( البته همراه با عیب و نقص ) آغاز شده است.

بر اساس آمار فائو, فقط ۶ درصد از زنبورداری های کشور های اروپایی از نوع زنبوردارهای ارگانیک گواهینامه دار می باشند و در کشورهای در حال توسعه تقریبا هیچ زنبورداری ارگانیک گواهینامه داری وجود ندارد. با وجود این, بیشتر عسل های صادر شده از کشورهای در حال توسعه, حتی آنهایی که فاقد گواهی هستند, از نظر کیفیت دست کمی از عسل های ارگانیک کشورهای اروپایی ندارند.

زنبورداری ارگانیک برای تولید محصولات مختلف خود شامل عسل, موم, گرده, بره موم و ژله رویال می بایست از اصول و معیارهای مشابهی که برای تولید محصولات دامی ارگانیک تعیین شده و نیز از قوانین تولید غذاهای ارگانیک تبعیت نماید. لذا روش های مدیریتی, منابع غذایی, مواد مصرفی, روش های پیشگیری و درمان بیماری ها, باید با دقت کامل انتخاب و به کار گرفته شوند.

یکی از اهداف اصلی زنبورداری ارگانیک, تولید عسل ارگانیک است. منظور از عسل ارگانیک, عسلی است که با توجه به قوانین و دستورالعمل ها و استانداردهای موجود, تولید, عمل آوری, بسته بندی و عرضه گردیده است. تولید کنندگان, کارخانه داران و عمل آورندگان عسل ارگانیک موظفند که خود را به ثبت برسانند و کلیه اسناد و مدارک مربوط به تولید عسل ارگانیک خود را جهت پیگیری ها و بررسی های بعدی در نزد خود محفوظ نگه دارند. هر نوع تخلف و سرپیچی از قوانین و مقررات و استانداردهای تعیین شده به ابطال پروانه کسب و جمع آوری تولید از سطح بازار منجر خواهد شد.

تمام کشاورزان و زنبوردارانی که مجوز تولید عسل ارگانیک دارند و کارخانجات و عمل آورندگان عسل ارگانیک, به صورت سالیانه مورد بازدید و بررسی قرار می گیرند. گاهی نیز این بازدیدها و بررسی ها به صورت تصادفی و بر اساس نمونه گیری انجام می شود.

در بازدیدها و بررسی هایی که از این محل ها انجام می شود, میزان رعایت و یا تخلف و سرپیچی از استانداردها, وضعیت عناصر مجاز و غیر مجاز مصرفی, محیط کار و تولید, وضعیت نگهداری, نحوه عمل آوری, بسته بندی و توزیع نیز مد نظر قرار می گیرند. استانداردها مرتبا به روز می شوند و توسط متولیان آن به اجرا در می آیند.

نوشتن واژه ها و عبارت های عام پسندانه ای نظیر عسل طبیعی, خالص, ارگانیک, بدون دخالت ماشین و یا نوشتن آدرس تولید کننده, تلفن تولید کننده و نظایر آن در جلب مشتریان موثر است, ولی تولیدکنندگان و عمل آورندگان عسل حق ندارند از این واژه ها و عبارت ها سوء استفاده نمایند.

اگرچه تعداد محدودی از زنبورداران جهان از اصول و قوانین تولید عسل ارگانیک تبعیت می کنند ولی بدون شک بازار مصرف عسل ارگانیک روز به روز داغ تر می شود و شمار مصرف کنندگان عسل ارگانیک افزایش خواهد یافت. به تبعیت از این موضوع, در سال های اخیر شمار موسسات, سازمان ها و یا نهادهای قانونگذار تعیین استاندارد و صدور مجوز تولید و عمل آوری عسل ارگانیک افزایش یافته است. تشکل های فوق الذکر در سطوح مختلف بین المللی, منطقه ای, ملی و محلی فعالیت دارند.

غذاهایی که از خارج اروپا به اتحادیه اروپا وارد می گردد, بر اساس قوانین و استاندارد های موجود آن اتحادیه مورد بازبینی قرار می گیرد. برای این که محصولات غیر ارگانیک به اشتباه به جای محصولات ارگانیک خریداری نگردد, معمولا محصولات به صورت بسته بندی شده خریداری می گردند و در روی بسته ها باید اعداد و نشانه های محصول و به ویژه مرجعی که آن را تایید کرده, مشخص باشد.

در فروشگاه هایی که محصول به صورت فله ای عرضه و به فروش می رسد, فروشندگان موظف اند مدارک مربوط به صدور گواهی را به مشتریان ارائه نمایند. در مواقعی که اطلاعات ارائه شده توسط فروشنده نتواند مشتری را متقاعد کند, فروشنده موظف است که اطلاعات دقیقی از محل تامین محصول را در اختیار مشتری قرار دهد تا مشتری شخصا از ارگانیک بودن محصول اطمینان حاصل کند.

از نظر اتحادیه اروپا, تمام تولید کنندگان محصولات ارگانیک و کسانی که این گونه محصولات را عمل آوری, بسته بندی, بازاریابی و بازاررسانی می کنند و به فروش می رسانند و حتی کسانی که احیانا آنها را پخت می کنند باید مجوز لازم را از مراجع قانونی مربوطه, دریافت کرده باشند

استانداردهای زنبورداری ارگانیک و عسل ارگانیک

مجموعه ای از توصیه ها و استانداردها که تولید کنندگان و عمل آورندگان عسل باید مد نظر داشته باشند در زیر ذکر گردیده است. این توصیه ها و استانداردها از منابع و مراجع و نیز از استانداردهای مورد نظر تشکل های مختلف که مسئولیت تعیین قوانین و استانداردهای عسل ارگانیک را بر عهده دارند استخراج گردیده است. امید است که در کشور ایران نیز بر اساس قوانین جهانی و متناسب با شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور, قوانین, آئین نامه ها و استانداردهای عسل ارگانیک, تعیین و به کار گرفته شوند.

تامین زنبور عسل و ملکه

1. آمیخته گری و به گزینی کلنی های زنبور عسل که منجر به افزایش مقاومت و محصول آنها گردد بلامانع است.

2. زنبورداران باید برای پیشگیری از انتشار بیماری ها, با در نظر گرفتن تنوع ژنتیکی, سعی کنند از ملکه های تولیدی خودشان استفاده نمایند.

3. تامین زنبور عسل از کندوهای ارگانیک و از شان های تخم کندوهای معمولی غیر آلوده بلامانع است.

4. تامین زنبور عسل از بچه زنبورهای وحشی یا بچه زنبورهای دیگر زنبورداری ها که صرفا از شان های تخم بیرون آمده باشند بلامانع است.

5. زنبورها و ملکه مورد استفاده باید منشا ارگانیک داشته باشند. چنانچه دسترسی به کلنی های ارگانیک امکان پذیر نباشد, به ناچار باید از کلنی های غیر ارگانیک استفاده کرد, منتها طی چند مرحله باید آنها را اصلاح نمود.

ساخت و مدیریت کندوها

1. کندوها اصولا باید با استفاده از مواد طبیعی ساخته شوند. استفاده از چوب و یا تخته هایی که با مواد مصنوعی شیمیایی عمل آوری شده اند, ممنوع است. از الوارها یا تخته هایی که با استفاده از خرده چوب های مصنوعی پرس شده ساخته شده اند نباید به منظور ساخت کندو استفاده کرد. همچنین از چوب هایی که برای افزایش مقاومت آنها, از مواد شیمیایی و سم ها استفاده شده نیز نباید برای ساخت کندوها بهره گرفت.

2. استفاده از ترکیبات سمی بادوام در ساخت و شستشوی کندو ممنوع است.

3. رنگ کردن صحیح کندوها عمر آن ها را افزایش می دهد. اختلاف رنگ کندوها نیز به جهت یابی راحت تر زنبورها کمک می کند.

4. زنبورداران ورق های مومی مورد نیاز خود را باید از کندوهای خودشان تهیه کنند و یا اینکه آنها ر ا از منابع و مراکز مجاز فروش, خریداری کنند.

5. ورقه های مومی باید با استفاده از موم خالص زنبورها, و قاب ها نیز باید با استفاده از چوب نو و سالم ساخته شوند. استفاده از شان ها و قاب های پلاستیکی و یا شان ها و قاب هایی که از منشا آنها اطلاعی در دست نیست, ممنوع است.

6. چنانچه قرار است از پنتاکلروفنل و یا مواد مشابه دیگر به عنوان محافظ چوب کندوها استفاده شود, حتما باید با کارشناسان و یا مراجع ذیصلاح تولیدات ارگانیک مشورت بعمل آید. باید مطمئن شوید که مواد محافظ چوب, حاوی حشره کش ها نباشند و یا برای زنبورها مضر نیستند زیرا بعضی از محافظ های چوب, حاوی ترکیبات کشنده و یا مضر برای حشرات هستند.

7. برخی از زنبورداران در زنبورستان ها, برای حفاظت کف کندوها, آنها را در پارافین می جوشانند. اگر چه پارافین محافظ خوبی برای چوب است ولی حتما باید با اجازه کارشناسان و مشاورین تولید ارگانیک مصرف شود. در مواقعی که زنبوردار با مشورت کارشناسان ناگزیر به استفاده از پارافین می باشد, باید به یاد داشته باشد که نقطه جوش پارافین پایین است لذا استفاده از آن مستلزم رعایت جوانب احتیاط در مقابل خطر شعله ور شدن آن است.

8. استفاده مجدد از شان های کندوهای معمولی که عسل آنها استحصال گردیده در کندوهای ارگانیک, ممنوع است.

9. هر یک از کندوها باید دارای یک کد شناسایی عددی باشد, که ویژگی های کندو و کلنی در آن لحاظ گردد.

محل استقرار کندوهای زنبور عسل و ایجاد زنبورستان

1. حتی الامکان محل زنبورستان ها را در مناطقی انتخاب کنید که نظام های کشت مخلوط گیاهان رواج دارند, زیرا نظام های تک کشتی باعث کاهش منابع شهد می گردند. علاوه بر این, نظام تک کشتی به کودها و آفت کش های شیمیایی نیاز بیشتری دارند که زنبورهای عسل و تولیدات آنها را تهدید می کنند.

2. محل استقرار کندوها باید در مناطقی انتخاب شود که فعالیت آفاتی نظیر موریانه ها کم است.

3. زنبورستان انتخابی باید در تمام طول فصل به آب پاک و سالم دسترسی کامل داشته باشد. زنبورها به ویژه در تابستان به مقدار زیادی آب نیاز دارند, لذا برای به دست آوردن آب ممکن است به استخرهای شنا, استخرهای پرورش ماهی و یا حتی کانال ها و حوضچه های فاضلاب رو آورند. این آب ها به دلیل آلوده بودن, ممکن است برای زنبورها مسئله ساز شوند, لذا پیش بینی مکان مناسب برای سیراب شدن زنبورها ضرورت دارد.

4. کندوها باید در مناطقی مستقر گردند که مورد تایید مراجع ذیصلاح است. همچنین زنبورستان ها باید بیش از دو کیلومتر از محل های دفن زباله, فاضلاب ها, میدان های مسابقات چوگان و گلف, مراکز ممنوعه نظامی و میادین تیر, محل های شلوغ, محدوده های ترافیک, صنایع و کارخانجات آلاینده و بودار مثل کارخانجات دباغی, کوره های آجرپزی و سفالگری, دامداری ها و مرغداری ها, و گیاهان گلداری که به وسیله سموم شیمیایی سمپاشی شده اند فاصله داشته باشند. زنبورستان ها باید به جاده دسترسی داشته باشند ولی بهتر است با بزرگراه های پر تردد فاصله داشته باشند. در برخی از کشورها وزارت کشاورزی در سایت های اینترنتی نقشه اراضی و زنبورستان های ارگانیک و ممنوعه را در معرض دید علاقمندان قرار می دهند.

5. چنانچه متوجه شدید که قرار است مزارع و یا باغات منطقه را سمپاشی کنند و یا آنکه آب های جاری منطقه به سموم آلوده شده اند, باید کندوها را در زمان مناسب کوچ دهید و به نقطه مناسب دیگری ببرید. چنانچه کندوها را ۲ تا ۳ کیلومتر جابجا کنید, زنبورها در بازگشت سرگردان می مانند و نمی دانند چه بکنند. توصیه شده است که به عنوان یک قاعده, کندوها را به اندازه کم تر از ۹۰ سانتی متر یا بیشتر از ۵ کیلومتر جابجا کنید. چنانچه کندوها را به اندازه کمتر از ۹۰ سانتی متر تغییر دهید, دریچه پرواز را باید در محل جدید به اندازه دریچه پرواز قبلی تنظیم کنید تا زنبورها راه خود را گم نکنند. اما اگر محل زنبورها را به اندازه بیشتر از ۵ کیلومتر جابجا کنید, زنبورها الگوی پرواز قبلی را فراموش می کنند و برای محل جدید الگوی جدید طراحی خواهند کرد.

6. به واسطه مسافت طولانی که ممکن است زنبورهای در حال چرا در جهت های مختلف پرواز کنند, نمی توان دامنه چرای آنها را صرفا به مناطق گواهی شده, محدود کرد. لذا مناطق استقرار کندوها باید به نحوی انتخاب شوند که امکان دستیابی زنبورها به مواد غیر مجاز به حداقل برسد.

7. بیشتر مردم از زنبور و نیش آن می ترسند لذا ممکن است قرار دادن زنبورستان در جوار محل کار و یا اسکان مردم, احساسات و واکنش منفی آنها را برانگیزد و آنها اقدامات نامعقولی را برای از بین بردن زنبورها و یا آلوده ساختن کندو و یا عسل تولیدی انجام دهند. کاشتن گیاهانی نظیر تمشک, شمشاد و نظایر آن در اطراف زنبورستان ها و یا استقرار زنبورستان ها در فضاهای محصور بین درختان یا گیاهان می تواند زنبورها را از دید افراد مخفی نگه داشته و در کاهش احساسات منفی آنها موثر باشد.

8. اگر احتمال می دهید که اشخاص متفرقه و یا حیوانات اهلی یا وحشی به محوطه استقرار کندوها وارد می گردند, اطراف زنبورستان را با کوبیدن پایه های چوبی و چند ردیف سیم خاردار محصور کنید.

9. زنبورداران متقاضی تولید عسل ارگانیک, باید نقشه کاملی از مناطقی که قرار است کندوهایشان را مستقر کنند و همچنین مناطقی که قرار است زنبورهایشان در آن چرا کنند را تهیه نموده و در دسترس داشته باشند. در این نقشه باید حتی الامکان محل های استقرار بعدی زنبورستان نیز نشان داده شده باشد. در نقشه زنبورستان باید حتی الامکان تعداد و میزان گیاهان کوهی و ارگانیک که به ازا هر کلنی وجود دارند شامل نوع و گونه, زمان تقریبی گلدهی, تراکم گونه, تراکم گونه های رقیب, تراکم کلنی زنبورها, وضعیت جاده ها و راه ها, منابع آب, کوه ها و دره ها و… مشخص شده باشند.

10. زنبورستان ها باید دارای تقویم فعالیت ها باشند. در این تقویم باید فصل یا زمان گلدهی گیاهان منطقه مشخص شده باشد. همچنین سازمان ها و نهادهایی که به زنبورستان سرکشی خواهند کرد, زمان احتمالی سرکشی آنها تعیین شده باشد. همچنین باید معلوم شود که محل استقرار زنبورستان به دولت و یا به اشخاص حقیقی تعلق دارد.

11. در زنبورستان ها باید دفاتری نیز وجود داشته باشد که کلیه گزارشات و رکوردهای زنبورداری در آن ثبت و ضبط شده باشند.

تغذیه زنبورهای عسل

1. از عسل می توان به عنوان منبع اصلی غذای زنبورها استفاده کرد. در مواقعی که قرار است زنبورها به وسیله عسل تغذیه شوند, استفاده از عسلی که توسط یک مرجع ذیصلاح تایید و گواهی شده, بلامانع است.

2. استفاده از گرده زنبور عسل که توسط یک مرجع ذیصلاح تایید و گواهی شده, بلامانع است.

3. در مواقعی که گرسنگی زنبورها حتمی است, زنبوردار باید برنامه دقیقی برای مصرف مکمل های غذایی تهیه کند. در این برنامه باید منابع تولید عسل شامل شکر, شربت شکر, کنسانتره میوه و سایر منابع غذایی برای دوره های بدون گل, مشخص شده باشند.

4. تغذیه دستی زنبورها فقط بعد از آخرین برداشت و در زمانی که هیچ منبع دیگری برای چرای آنها وجود ندارد, مجاز می باشد. در طول دوره تولید عسل, نباید زنبورها را به وسیله شکر یا شربت شکر و به ویژه به وسیله مکمل های غذایی غیرمجاز تغذیه کرد.

5. زنبوردار باید مقداری عسل و گرده ارگانیک به منظور استفاده زنبورها در دوره خواب, در کندو باقی بگذارد.

مدیریت آفات و بیماری های زنبور عسل

1. باید کلنی ها را سالم و قوی نگه داشت و کلنی های ضعیف را ادغام کرد و یا حذف نمود.

2. باید محل های سالم و مناسبی برای استقرار زنبورستان, کندوها و انبار انتخاب گردند.

3. مرتبا باید هر دو یا سه هفته یک بار کندوها چک شوند و کندوهای مریض و یا آلوده به آفات را به دامپزشک نشان داد.

4. سعی کنید که کف کندوها با زمین فاصله داشته باشند چون در غیر این صورت, کف کندو خیس می شود و با تابش خورشید, گاز و بوی بدی از آن متصاعد می شود که زنبورها را ناراحت می کند و یا فراری می دهد. علاوه بر این, رطوبت کف کندو ممکن است به رشد قارچ ها و سایر عوامل بیماری زا کمک کند. رطوبت کف کندوها ممکن است سرما را نیز به درون کندو منتقل کند و موجب سرماخوردگی زنبورها در فصول سرد سال شود. از تراورس های راه آهن, سنگ, بلوک سیمانی و غیره می توان به عنوان پایه سکوی استقرار کندو استفاده کرد.

5. زنبورداران باید به نحوی کلنی ها و کندوها را نگهداری و مدیریت کنند که مقاومت طبیعی آنها را در مقابل آفات و بیماری ها افزایش دهند. زنبوردار باید از چرخه زندگی و عادات زنبورها مطلع بوده و موجودات و انگل های بیماریزا را بشناسد.

6. باید از اسناد و مدارک مربوط به تولید عسل ارگانیک محافظت شود زیرا در برخی موارد با استفاده از این اسناد و مدارک می توان راهکارهایی برای پیشگیری و یا کنترل آفات و بیماری ها اتخاذ نمود.

7. باید برای جلوگیری از تجمع و انباشت موم و سایر مواد زائد باقیمانده که می توانند غذا و یا پناهگاه آفت ” بید موم خوار ” را تامین کنند, تخته های کف کندو تراشیده شوند.

8. نباید از مواد شیمیایی برای کنترل آفات و بیماری ها و برای ضدعفونی نمودن کندوها استفاده کرد. برای این منظور, استفاده از اسید فولیک, اسید لاکتیک, اسید اگزالیک, اسید استیک, سود سوزآور, اسید فرمیک, گوگرد و باسلیوس تورینجنس را با رعایت برخی نکات مجاز دانسته اند. اسید فولیک, اسید لاکتیک و اسید فرمیک باید پس از پایان فصل تولید عسل مصرف شوند و ۳۰ روز قبل از آغاز دوره جدید ساخت عسل باید مصرف آن ها را متوقف کرد. باید قبل از مصرف اسید فولیک, اسید لاکتیک و اسید فرمیک, ضرورت استفاده از آن ها کاملا محرز شده و مجوز قانونی مصرف آنها از مراجع ذیصلاح دریافت شده باشد. در برخی کشورها از جمله ایالات متحده آمریکا, مراجع ذیصلاح, مصرف اسید فرمیک را ممنوع کرده اند.

9. استفاده از منتول, به منظور کنترل ” کنه تراشه ای یا آکاراپیس ” بلامانع و مجاز تشخیص داده شده است.

10. کلنی های آلوده به بیماری لوک امریکایی را از بین ببرید. برخی منابع, استفاده زنبورداران از آنتی بیوتیک اکسی تتراسیکلین یا ترامایسین به منظور پیشگیری از گسترش بیماری لوک در کلنی ها را مجاز دانسته اند. استعمال آنتی بیوتیک را باید صرفا پس از اتمام دوره تولید عسل آغاز کرد و ۳۰ روز قبل از آغاز دوره جدید تولید عسل ارگانیک به آن خاتمه داد.

11. استفاده از شربت شکر یا روغن حاوی شیرینی میوه ای رنگدانه دار, برای استعمال آنتی بیوتیک هایی که برای کنترل بیماری لوک امریکایی به کار می رود, ممنوع است.

12. استفاده از آنتی بیوتیک در تولید عسل ممنوع می باشد مگر زمانی که سلامت کلنی در معرض خطر باشد. در مواردی که خطر کندو را تهدید می کند باید بلافاصله کندو را جابجا کرد و عسل های تولیدی این گونه کندوها را نباید جزو عسل ارگانیک گواهی شده, به حساب آورد.

13. استفاده از مواد متوقف کننده رشد باکتری ها و سایر مواد شیمیایی ممنوع است.

14. استفاده از برخی مواد شیمیایی نظیر سیانید کلسیم به عنوان ماده تدخینی ( دودزا ) و ضدعفونی کننده, ممنوع است.

برداشت و عمل آوری عسل ارگانیک

1. تولیدات مختلف یک زنبورداری که تحت عنوان ارگانیک, برداشت, طبقه بندی و به فروش می رسند باید از کندوهایی به دست آمده باشند که حداقل یک مدیریت ارگانیک مستمر ۲۷۰ روزه بر آنها اعمال شده باشد. بدیهی است که پیش از آغاز این دوره ۲۷۰ روزه, ابتدا باید تولیدات قبلی کندو برداشت شده باشند و شان هایی که با استفاده از موم ارگانیک تهیه شده اند نیز جایگزین شان های قبلی گردند.

2. استفاده از دودی های مناسب, بادبزن, برس و یا تلمبه های باد برای دور کردن زنبورها بلامانع است.

3. گرمای دود تولیدی نباید بیش از ۳۵ درجه سانتی گراد باشد و نباید به مدت طولانی از آن استفاده کرد. استفاده از مواد دودزا که منشا غیر طبیعی و شیمیایی دارند, ممنوع است.

4. چنانچه قصد دارید در زمان برداشت و یا عمل آوری عسل از مواد دور کننده به منظور دور کردن زنبورها استفاده نمایید, سعی کنید مواد مورد نظر از نوع طبیعی و مجاز بوده و مورد تایید مراجع ذیصلاح قرار گرفته باشند. به جای مواد دورکننده شیمیایی از مواد دور کننده طبیعی و ارگانیک استفاده کنید. برای مثال به جای استفاده از ماده دود کننده انیدرید بوتیریک, می توان از یک دورکننده که منشا گیاهی دارد, نظیر روغن بادام مصنوعی یا بنزآلدئید, استفاده نمود. ماده اخیر توسط شیرینی پزی ها به عنوان مزه و چاشنی کیک های بادامی به کار برده می شود.

5. رطوبت عسلی که قرار است به عنوان ارگانیک به فروش برسد باید ۱۸ درصد باشد.

6. استفاده از پرس سرد و سنگین برای استحصال عسل بلامانع است. استحصال عسل از سلول های مومی که با استفاده از شربت شکر پدید آمده اند, ممنوع است.

7. هنگام استحصال و عمل آوری عسل به هیچ وجه نباید برای کاهش غلظت و چسبندگی عسل به آن آب اضافه کرد.

8. باید اجازه داد که ناخالصی های عسل در اثر نیروی ثقل ته نشین گردند. برای جدا کردن ناخالصی ها و بلورهای تخم از عسل, نباید از توری های مشبک دانه ریز و یا سایر صافی ها استفاده شود.

9. در زمان عمل آوری عسل, نباید عسل را با حرارت بیش از ۳۵ درجه سانتی گراد گرم کرد. عمل آوری عسل به وسیله گرما حتی الامکان باید در حداقل زمان انجام شود. عسل ارگانیک را نباید با استفاده از بخاری های نفتی یا هر نوع سیستم حرارتی دیگری که دود کند, گرم و یا عمل آوری کرد.

10. زنبورهایی که در طول فرایند استحصال عسل جمع آوری می شوند را باید شستشو کرده و به حال خود واگذارده شوند و یا آنکه باید آنها را در کندوهای مجاور قرار داد.

11. باید ظروف عسل را از جاهای مطمئن تهیه نمود و باید آنها را کاملا شستشو داد. از ظروف کهنه و زنگ زده نباید استفاده گردد. در صورتی که زنبوردار ناگزیر به استفاده از اینگونه ظروف باشد باید سطح آنها را موم اندود کند.

12. سطوحی که با عسل در ارتباط هستند باید از جنس استیل ضد زنگ, ظروف پلاستیکی مخصوص غذا, شیشه و یا رنگ های خوراکی مجاز باشند و در غیر این صورت سطوح مذکور باید موم اندود شوند.

13. برای رنگ آمیزی سطوح باید از رنگ های خوراکی مجاز استفاده نمود و بعد باید آنها را با موم پوشاند. عسل را نباید در ظرف فلزی یا گالوانیزه که اکسیده می شوند ( زنگ می زنند ) ذخیره نمود.

14. ظروف عسل گیری باید در مقابل نفوذ حشرات و جوندگان مقاوم باشند. ظروف عسل گیری باید فاقد درز و منفذ باشند تا از سرقت عسل توسط زنبورها و نیز از انتشار بیماری ها جلوگیری شود.

15. ابزار و ادوات عسل گیری باید از قابلیت شستشوی مکرر به وسیله مقادیر زیاد آب تازه و تمیز و داغ برخوردار باشند.

نگهداری عسل و وسایل زنبورداری

1. عسل را باید تحت شرایط سرد در ظروف بدون منفذی که مانع از ورود آب و هوا می شود ذخیره نمود.

2. نباید عسل را به مدت طولانی ( بیش از ۲ سال ) ذخیره نمود.

3. عسلی که در حرارت بیش از ۴۳ درجه سانتی گراد گرم شده باشد, نباید جزو ” عسل خام  ” طبقه بندی و یا برچسب زده شود, زیرا گرما طبیعت آنزیم های عسل را عوض می کند. همچنین, طبقه بندی رنگ و درجه عسل ارگانیک باید کاملا بر اساس استانداردهای صنایع عسل صورت گیرد. برای مثال, عسل ارگانیکی که به عنوان ” عسل گل ” طبقه بندی می شود و برچسب می خورد باید منحصرا با استفاده از فلور گیاهی قید شده, تولید گردیده باشد و با انواع دیگر عسل مخلوط نشده باشد.

4. استفاده از نفتالین به منظور کنترل ” بید موم خوار ” در عسل ذخیره شده و در سایر مواد و ابزارهایی که در جریان تولید و عمل آوری عسل مورد استفاده قرار می گیرند, ممنوع است.

5. سوزاندن گوگرد و منجمدسازی را از روش های مجاز برای کنترل بید در انبار دانسته اند.

6. باید فهرستی از تاریخ و مقدار مواد و لوازم مصرفی تهیه نمود. این فهرست, کار گزارش گیری توسط زنبوردار و یا بازرسان مراجع ذیصلاح را تسریع و تسهیل می نماید و اطلاعات مورد نیاز را در اختیار آنها قرار می دهد.