معرفی عسل
عَسَل که آن را به فارسی اَنگَبین (همچنین «انگُبین» و «اَنگُوین») گویند، مایعی شیرین و گرانرو است که زنبورعسل از شهد گلها تولید میکند. در تعریف آن گفته اند: «عسل، شهد و ماده مترشحه محتوی قند گیاهان است که توسط زنبور عسل جمع آوری شده، تغییر حالت داده و در شان عسل ذخیره میگردد.» ...
عسل به طور کلی یک ترکیب محلول در آب بسیار غلیظ قندی است. مهمترین قندهای عسل، فروکتوز، گلوکز و ساکاروز هستند. در مجموع یک کیلوگرم عسل ۳۲۵۰ کالری انرژی دارد. عسل به لحاظ داشتن برخی مواد تخمیری در تبادلات غذایی و کمک به هضم غذا بالاترین مرتبه را در میان غذاها دارد، از این دسته مواد میتوان به آمیلاز، اینورتاز، کاتالاز و پراکسیداز اشاره کرد. تعدادی از ویتامینهای اصلی هم در عسل وجود دارند، اما مقدار آنها قابل توجه نیست. میزان املاح معدنی در انواع مختلف عسل متفاوت است و عسلهای تیره املاح معدنی بیشتری دارند که مهم ترین آنها کلسیم، پتاسیم، سدیم، منگنز، آهن، مس، فسفر، منیزیم و گوگرد است. عسل دارای انواع پروتئین، اسیدهای آمینه، اسیدهای آلی مثل اسید فرمیک و مشتقات کلروفیل و مقداری آنزیم و رایحههای معطر است.
عسل به دلیل مقدار بسیار اندک آب، به سختی فاسد میشود و از همین روی نگهداری، انتقال و تجارت آن آسان است. قبل از کریستالسازی شربت نیشکر و تهیه شکر، عسل تنها ماده غذایی بود که جهت شیرینکنندگی توسط بشر استفاده میشد. مصرف عسل برای کودکان زیر دو سال به دلیل ایجاد سم بوتولینم، خطرناک است.
تولید عسل از جمعآوری شهد گیاهان شروع میگردد. بدین ترتیب که زنبور عسل شهد شیرین و رقیق را از جام گلها جمعآوری نموده و آنها را تغییر شکل داده و به شکل محلولی عالی، غلیظ و مغذی در میآورد. زنبور عسل شهد گیاهان را در موقع جمعآوری، به طور موقت در عسلدان خود جمعآوری مینماید و در هر نوبت پرواز برای جمعآوری شهد، حدود ۴۰ میلیگرم شهد را به کندو حمل میکند.
زنبور مزرعه موقع برگشت و حمل شهد به کندو، در بین راه مقداری از آب شهد را جذب، و بعداً از کلیهها دفع میکند. ضمناً مقداری دیاستاز diastase از نوع اینورتاز invertase (که تجزیه کننده مواد قندی است) از جداره عسلدان ترشح و به شهد میافزاید. کارگر مزرعه، این شهد یا به اصطلاح عسل نارس را در داخل سلولها قرار میدهد و مجدداً جهت جمعآوری به سوی مزارع و منابع برمیگردد.
هنوز ثابت نشدهاست که زنبور عسل میخوابد، بنابراین طول شب فرصت خوبی است برای به قوام آوردن عسل، به این ترتیب که در خلال شب شهدهای ذخیره شده رامجدداً از انبارهای سلولها میمکند و به سلولها برمیگردانند. در هر نوبت مکیدن و برگرداندن، مقداری دیاستاز به شهد اضافه نموده و به عکس کمی از آب اضافی شهد را به کمک جدارههای عسلدان جذب میکنند. این عمل، تا به قوام رسیدن عسل توسط زنبورانی که این وظیفه را به عهده دارند، آن قدر ادامه پیدا میکند تا شهد حاصله به مایع غلیظ قوام یافتهای که معمولاً دارای 17 تا 18/6 درصد آب است تبدیل گردد.